Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша елімізде отын-энергетика кешенін жүйелі жаңғырту жұмыстары жалғасуда. Сенімді, өзін-өзі қамтамасыз ететін және заманауи энергетикалық жүйе еліміздің тұрақты экономикалық өсімі мен әрбір азаматтың әл-ауқатын жақсартудың берік іргетасқа айналады.
Мұнай-газ химиясы саласын дамыту
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің Жолдауында мұнай-газ химиясы саласын одан әрі дамыту жөніндегі міндеттің өзектілігіне назар аудартты.
Мемлекет басшысының шикізат экспортынан қосылған құны жоғары өнім шығаруға көшу жөніндегі тапсырмаларын орындау шеңберінде мұнай-газ химиясы саласын дамыту бағдарламасы іске асырылуда.
Алты ірі жобаға салынған инвестицияның жалпы көлемі шамамен 15 миллиард АҚШ долларын құрайды.
Күтілетін нәтижелер: 3500 тұрақты және 16000 уақытша жұмыс орындарын құру; өнеркәсіптік өсу және экономиканы декарбонизациялау үшін стратегиялық кластер қалыптастыру; жоғары технологиялық өнімдер ассортиментін (бутадиен, карбамид, терефталь қышқылы, полиэтилен, полипропилен және т.б.) кеңейту.
Негізгі жобалар: қуаттылығы жылына 500 мың тонна полипропилен өндіретін зауыт – пайдалануға берілді; қуаттылығы жылына 1,25 млн тонна полиэтилен өндіретін зауыт – құрылыс жұмыстары жүруде, іске қосу 2029 жылға жоспарланған. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығында, автомобиль және жеңіл өнеркәсіпте сұранысқа ие бутадиен, карбамид, терефтал қышқылын және басқа да өнімдерді өндіру бойынша перспективалы жобалар пысықталды.
Кластердің орталығы болып қатысушыларға өнеркәсіптік алаңдарға, инженерлік коммуникацияларға және салықтық преференцияларға қол жеткізуді қамтамасыз ететін «Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркі» АЭА (ауданы 3 600 гектардан астам) бекітіледі. Бүгінгі таңда АЭА-да 18 қатысушы компания тіркелген.
Газ саласы: геологиялық барлаудан терең өңдеуге дейін
Газ саласында дамудың бүгінгідей кезеңіндегі стратегиялық міндет – тауарлық газдың ресурстық базасын кеңейту.
Президентіміз Жолдауында атап өткендей, саланың қуаттылығын кеңейтіп, газ тасымалдау бағыттарын әртараптандыру қажет. Үкіметтің басты міндеттерінің бірі халық пен экономиканы газбен қамтамасыз ету болып қала береді.
Былтыр бірқатар газ кен орындары пайдаланыла басталды, одан бөлек жалпы өндіру көлемі жылына бір миллиард текше метр болатын жаңа газ кен орындарын игеру жоспарлануда.
Сонымен қатар, Президент Үкіметке осы жобалар толық енгізілгенге дейін ішкі нарыққа газды қажетіне қарай бөлуді, ЖЭО мен тұрмыстық тұтынушыларды көмірден газға ауыстыруға мұқият қарауды тапсырды.
Үкіметке Жаңаөзен, Қашаған мен Қарашығанақта газ өңдеу кәсіпорындарының құрылысын жеделдету міндеті жүктелді. Қысқа мерзімде көңілге қонымды тарифтер мен көтерме бағалар белгілеуді қоса алғанда, инвестицияларды қайтаруға бағытталған пәрменді ынталандыру шаралары да енгізілуі қажет.
Үкіметтің Президент алға қойған міндеттер шеңберінде жүргізіліп жатқан жұмысы биыл бекітілген «Газ саласын дамытудың 2029 жылға дейінгі кешенді жоспарымен» үйлестірілді.
Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ірі газ өңдеу зауыттарының құрылысы жанданды:
Қашаған кен орнында 2026 жылы аяқталу мерзімімен қуаты жылына 1 млрд м3 ГӨЗ жобасы жүзеге асырылуда, сондай-ақ қуаты жылына 2,5 млрд м3 ГӨЗ жобасы пысықталуда.
Қарашығанақ кен орнында 2028 жылы іске қосылатын қуаттылығы жылына 4 млрд м3 ГӨЗ салу жоспарлануда (тауарлық газ өндірісі — жылына 3,3 млрд м3).
Жаңаөзен қаласында қуаттылығы жылына 900 млн м3 жаңа ГӨЗ құрылысы басталды.
Газдың ресурстық базасын кеңейту жөніндегі Жол картасы шеңберінде Рожков, Шығыс Өріктау және Анабай кен орындары өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді.
Бұдан бөлек, 2025 жылдың мамыр айында «Бейнеу — Бозой — Шымкент» магистральдық газ құбырының екінші желісінде құрылыс-монтаждау жұмыстары басталды, бұл оңтүстік өңірлердің энергетикалық қауіпсіздігін және елдің транзиттік әлеуетін айтарлықтай нығайтады.
Халықты газбен қамтамасыз етуге келетін болсақ, бүгінгі таңда Қазақстанды газдандыру деңгейі 62,4%-ды құрайды, бұл 20,2 млн халықтың 12,6 млн тұрғынына газға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 2,4%-ға жоғары. 2024 жылы 4000 шақырымнан астам газ құбыры салынып, 93 жоба жүзеге асырылды.
2025 жылы 300 мыңнан астам адамды газға қосуды қамтамасыз ете отырып, тағы 77 жобаны аяқтау жоспарлануда.
