САЙРАМ: «АУЫЛ АМАНАТЫ» ЖОБАСЫН ЖАНДАНДЫРУ ЖАЙЛЫ ЖИЫН ӨТТІ

Басқосуда аудан әкімінің орынбасары Шухратулла Убайдуллаев аталған тақырып төңірегінде баяндама жасады. Атап айтқанда, Сайрам ауданы бойынша «Ауыл Аманаты» бағдарламасы аясында 2024 жылға пилоттық жобаға қатысу үшін арнайы скриниг жүргізіліп, нәтижесімен Манкент, Қарамұрт, Қарасу және Арыс ауылдық округтері ұсынылғанын жеткізді.

Бұдан бөлек, олардың бекітілген бағыттарына тоқталды. Яғни, Манкент ауылында «Таза Өнім 2024» атауымен (балық, құс және тұрғындардың өз кәсібін ашу), Арыс ауылында «Арыс Бизнес Агро» (өсімдік, мақсары майын шығару, балық шаруашылығын дамыту), Қарамұрт ауылында «Қарамұрт Жаныс Агро» (сүтті қайта өңдеу, балық шаруашылығын дамыту), Қарасу ауылында «Аят-Агро Соm» (өсімдік, консерві өнімдерін дайындау, балық шаруашылығын дамыту) кооперативтері құрылған.

Кездесу барысында аталмыш жоба арқылы өз кәсібін ашуды көздеген тұрғындар туындаған сауалдарын қойып, мамандар тарапынан толыққанды жауаптар берілді.

Жиынды қорытындылаған аудан басшысы жауапты мамандар мен тиісті ауыл округ әкімдеріне жобаны іске асыру бойынша бірқатар тапсырмалар жүктеді. Кооператив басшыларын қажетті қаржымен және құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстарды жүйелі жүргізу керектігін айтты.

Ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілерді жан-жақты қолдау, ел тұрғындарын аграрлық бизнеске барынша тарту, азық-түлік қауіп­сіздігі және азаматтардың өмір сүру сапасын жақсартуға байла­нысты мәселелерді шешу мақса­тында жобаланып, жүзеге асыры­лып жатқан «Ауыл аманаты» мем­ле­кет­тік бағдарламасына барша бұ­қа­ра қатты мүдделілік танытып отыр.

Айта кеткен жөн, «Ауыл аманаты» жобасы Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың 2022 жылдың 26 қарашасындағы №1 «ҚР ауылдық аумақтарын дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы» Жарлығы негізінде бастау алды. Өткен жылы жаңа бағдарламаны ауыл тұрғындары арасында кеңінен насихаттау, түсіндіру жұмыстары жан-жақты жүргізілді. «Amanat» партиясы жанынан арнайы құрылған мобильді топтар барлық дерлік өңірді аралап шығып, елді мекендердің 250 мыңнан астам  тұрғынына «Ауыл аманаты» жобасын кеңінен таныстырды. Оның ішінде ең шалғай деген ауылдардың тұрғындары да қамтылды. Бапталған бағдарламаның басты шарттарымен тыңғылықты таныстыру және бүгінге дейін атқарылған жұмыстарға шолу жасау мақсатында жүргізілген жоба аясында ауыл тұрғындары өз кәсіптерін ашуға немесе бұрынғы ісін кеңейтуге қа­жет­ті түрлі ақпараттарға молынан қанықты.

Сөйтіп, былтыр Жамбыл облысында басталған қанатқақты жоба биыл еліміздің бүкіл өңірін қамтитын бағдарламаға айналып отыр. Алғашқы болып жобаны Ақтөбе облысы іске асыра бастады.

Ауыл шаруашылығы вице-министрі Ербол Тасжүреков ОКҚ-да «Ауыл аманаты бағдарламасын жүзеге асыру туралы» тақырыбында өткен дөңгелек баяндама жасады.

АШМ басшысының орынбасары бағдарламада жылдық 2,5% сыйақы мөлшерлемесі бойынша 5 жылға дейінгі мерзімге, мал шаруашылығы саласындағы жобалар үшін 7 жылға дейінгі мерзімге шағын несие беру көзделгенін еске салды. Шағын несиенің ең жоғары сомасы – 2,5 мыңға дейін АЕК (9,2 млн теңге), ауыл шаруашылығы кооперативтерін дамыту үшін – 8 мыңға дейін АЕК (29,5 млн теңге). Бағдарламаны іске асыруға 2023 жылы 100 мың шағын несие беруге 17 млрд теңге бөлінді. Бүгінгі таңда 82,4 млрд теңгеге 13,2 мың шағын несие берілді.

Жалпы алғанда, шағын несиелеу бағдарламасы ауыл тұрғындарын негізінен мал шаруашылығының дамуы қызықтырады – бұл салаға 79% немесе 65,1 млрд теңге тиесілі.

Ауыл шаруашылығы министрлігімен «АӨК-дегі ЭСТО» ЖШС-мен бірлесіп «Ауыл Аманаты» бағдарламасы бойынша микрокредиттеудің ақпараттық жүйесін әзірледі. Жүйе несие алуға электронды өтінім беруге мүмкіндік береді, бұл ауыл тұрғындары үшін бағдарламаның қолжетімділігін арттырады. Қазіргі уақытта жүйе Жамбыл облысында іске қосылды, сондай-ақ жақын арада ол Ақтөбе және Алматы облыстарында жұмыс істейтін болады.

Сонымен қатар, «Ауыл Аманаты» аясында ауыл шаруашылығы кооперациясын дамытуға ерекше көңіл бөлінді – бүгінгі таңда 6,2 млрд теңгеге 299 кооператив қаржыландырылды. Кооперацияны ынталандыру үшін инвестициялық субсидиялау кезінде артықшылық пен жоғары нормативтер көзделген, онда ауыл шаруашылығы техникасының жекелеген түрлері мен ауыл шаруашылығы кооперативтеріне арналған жабдықтардың құны жергілікті бюджет қаражаты есебінен 35-50% -ға дейін ұлғайтылады.

Салық кодексінде ауыл шаруашылығы кооперативтері үшін салықтың бес түрі бойынша (корпоративтік табыс салығы, жеке табыс салығы, әлеуметтік салық, мүлік салығы, көлік құралдары салығы) 70% жеңілдікті көздейтін арнайы салық режимі көзделген.

Сондай-ақ, Ербол Тасжүреков бағдарлама бойынша қаржыландыруға ие болған АШМ жетістіктерімен бөлісті. Мысалы, Қызылорда облысында алғашқылардың бірі болып шағын несиені Бидайкөл ауылындағы «Барлыбай және К» кооперативінің томат пастасын өндіретін цех алды. Цехтың қуаттылығы – тәулігіне 2 тонна өнім. Бүгінде сынама ретінде 25 мың банка томат пастасы, аджика, салат дайындалды. Кәсіпкер сапа сертификатын алды, ал жобаны іске асыруға кооператив мүшелері ретінде тұқыммен, көшеттермен, минералды тыңайтқыштармен қамтамасыз етілетін ауыл тұрғындары тартылады. Олардың өнімдері томат пастасын өндіретін цехқа қабылданады.

Ербол Тасжүреков жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін сараптамалық топ құрылғанын, ол нормативтік-құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу бөлігінде ұсыныстар бергенін айтты.

Қорытындылай келе, вице-министр бағдарламаны іске асыруға 2024 жылы 100 млрд теңге бөлу жоспарланып отырғанын жеткізді. Қаражат жетіспеген жағдайда облыс әкімдіктері жергілікті бюджет қаражатынан шағын несиелендіруге қосымша қаражат бөлу мүмкіндігіне ие болады, бұл ауыл мен шағын қалалардың тұрғындарын несиелендірумен қамтуды ұлғайтуға мүмкіндік береді.