Ақша-кредит саясаты жөніндегі комитет базалық мөлшерлемені 18% жылдық деңгейге дейін, ±1 пайыздық дәлізбен көтеру туралы шешім қабылдады. Бұл қадам қыркүйек айында инфляцияның 12,2%-дан 12,9%-ға дейін жеделдеуі және оның болжамнан асып кетуі аясында қабылданды.
Бұл шешімнің негізгі бағыттар бойынша ықпалы төмендегідей:
Жинақтаушылар үшін
Базалық мөлшерлеменің өсуі теңгедегі активтердің нақты кірістілігіне тікелей әсер етеді. Енді ұлттық валютада жинақтау – инфляциядан қорғану ғана емес, сонымен қатар нақты табыс әкелетін тиімді қаржылық құралға айналуда. Бұл тұтынудан жинақтауға деген ынтаны арттырады.
Теңге бағамы үшін
Мөлшерлеменің көтерілуі ішкі және сыртқы инвесторлар үшін теңгенің тартымдылығын арттырады. Бұл капитал ағынын ынталандырып, валюта нарығының тұрақтануына және теңге бағамының құбылмалылығының төмендеуіне ықпал етеді.
Баға өсімімен күрес
Негізгі трансмиссиялық арна — жиынтық сұранысты суыту. Қаржы ресурстарының қымбаттауы тұтынушылық белсенділікті бәсеңдетеді. Бұл, өз кезегінде, бағаға түсетін қысымды азайтып, инфляцияны мақсатты деңгейге қайтаруға жәрдемдеседі.
Несие саясатына әсері
Қаржыландыру құнының өсуі банктердің андеррайтинг (несие тәуекелдерін бағалау) саясатын қатайтуына әкеледі. Бұл несиелік портфель сапасын жақсартып, халықтың шамадан тыс қарыздануына байланысты жүйелік тәуекелдерді төмендетеді.
Бизнесті жоспарлау
Әсіресе импортқа тәуелді бизнес үшін валюта бағамының болжамдылығы – шешуші фактор. Теңгенің тұрақтануы валюта тәуекелдерін хеджирлеу шығындарын азайтады және бизнес-ортаға болжамдық сипат береді.
Тұрғын үй нарығы үшін
Ипотекалық өнімдер бойынша мөлшерлеменің артуы тұрғын үй нарығындағы алыпсатарлық сұранысты төмендетуі мүмкін. Бұл жылжымайтын мүлік бағасының түзетілуіне және орта мерзімді перспективада тұрғын үйдің қолжетімділігінің артуына ықпал етеді.
Болашаққа көзқарас
Монетарлық саясаттың бұл алдын алу сипатындағы қатаңдауы – инфляцияның ұзақ мерзімді құрылымдық проблемаларға айналуына жол бермеуге бағытталған. Бұл қадам – елдің макроэкономикалық тұрақтылығын қамтамасыз етудің негізі.
Жинақ және тұтыну балансы
Тұтынушылық мінез-құлықта құрылымдық өзгеріс байқалады. Қолжетімді кредит есебінен ынталандырылған тұтыну моделі біртіндеп басылып, орнына жинақтауға және қаржылық орнықтылықты арттыруға бағытталған экономикалық мотивациялар күшейе түсуде.
